Gabriele Stötzer urodziła się w Emleben we wschodnich Niemczech w 1953 roku.

W połowie lat 70. studiowała w kolegium nauczycielskim w Erfurcie, z którego została relegowana z powodów politycznych. Za swoją dalszą aktywność opozycyjną została osadzona w więzieniu na rok. Po wyjściu na wolność zaczęła zajmować się sztuką – prowadziła galerię oraz tworzyła własne prace. Jej działalność obejmowała fotografię, film, malarstwo i performance. Zajmowała się także tkaniną, ceramiką, tworzyła obiekty, książki artystyczne oraz stroje. Po upadku Muru Berlińskiego była współinicjatorką pierwszej okupacji kwatery głównej Stasi (Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD) w Erfurcie, której celem było niedopuszczenie do niszczenia akt. Po przemianach ustrojowych kontynuuje twórczość artystyczną, bierze udział w wystawach oraz publikuje osiem książek. Mieszka i pracuje w Erfurcie, gdzie prowadzi zajęcia z performance na uniwersytecie oraz wykłady z przedmiotów: „Sztuka feministyczna” oraz „Bycie współczesnym świadkiem”. W 2013 roku została odznaczona Krzyżem Zasługi Niemieckiej Republiki Federalnej za swoją działalność społeczną i polityczną.

W czasie studiów Stötzer była aktywną działaczką ruchu opozycyjnego. Za przygotowanie petycji w obronie wydalonego z uczelni kolegi została skreślona z listy studentów. Następnie oddelegowano ją do przymusowej pracy. Na fali protestów związanych z odebraniem obywatelstwa Wolfowi Biermannowi podjęła się przepisania petycji dotyczącej uwolnienia piosenkarza oraz przewiezienia jej pociągiem, jednak została nakryta przez Stasi. Za czyn, zaklasyfikowany jako znieważenie państwa, skazano ją na rok więzienia. Od czasu zakończenia wyroku do przemian politycznych w 1989 roku była pod stałą obserwacją Stasi, które gromadziło materiały odnośnie działalności artystki. Zbierano informacje dotyczące jej życia prywatnego oraz aktywności twórczej, organizowano prowokacje, a w 1981 roku zarządzono zamknięcie prowadzonej przez nią niezależnej galerii Im Flur (W korytarzu).

Od początku lat 80. Stötzer skupiała się na własnej działalności artystycznej. Nie ograniczała się do jednego medium. Napisała powieść odnoszącą się do doświadczenia pobytu w więzieniu, tworzyła również opowiadania oraz poezję. Robiła serie zdjęć, które układała w osobiście zaprojektowane plansze. Czasem z cykli prac aranżowała książki artystyczne. Z pojedynczych fotografii często przygotowywała pocztówki, które następnie rozsyłała znajomym. Angażowała się w działania kolektywne i partycypacyjne. Współpracowała z innymi artystkami wykonując między innymi performansy, zdjęcia oraz filmy kamerą Super 8 mm. Wraz z twórczyniami zamieszkałymi w Erfurcie założyły w 1984 roku grupę artystyczną o nazwie EXTERAA XX. Oprócz Stötzer należały do niej Monika Andres, Gabriele Göbel, Ina Heiner, Angelika Hummel, Birgit Quehl, Claudia Bogenhardt, Tely Büchner, Monique Förster, Harriet Wollert oraz Verena Kyselka. Jak mówi sama artystka, pobyt w więzieniu nauczył ją, jak ważna jest kobieca solidarność i współpraca, dlatego tak chętnie inicjowała powstawanie kolejnych grup artystek. Spontaniczne grupowe performansy oraz publiczne akcje były często nagrywane, jednak artystki tworzyły również filmy oparte o przygotowane wcześniej scenariusze. Gabriele Stötzer była także powiązana ze wschodnioniemiecką subkulturą punkową oraz sceną skłoterską. Wspólnie z jej członkami prowadziła podziemną działalność wydawniczą, często angażowała ich we własne projekty artystyczne.

Twórczość Gabriele, podobnie jak wielu artystek tworzących w byłej NRD, zaczęła być odkrywana dopiero w ostatnich latach. Jej prace były pokazywane na wystawach zbiorowych, m.in.: re:act feminism, Akademia Sztuk Pięknych, Berlin (2008); Gender Check. Feminity and Masculinity in Eastern Europe, MUMOK – Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Wiedeń (2009), Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki (2010), Warszawa; Głos przeciw. Sztuka w NRD 1976-1989, Martin Gropius Bau, Berlin (2016); 100 Ways of Thinking, Kunsthalle, Zurych (2018) oraz na wystawie indywidualnej Świadoma niemożność – Archiwum Gabriele Stötzer, GfZK, Lipsk. Filmy artystki były prezentowane w ramach programu Trashing Performance, Tate Modern, Londyn (2011) oraz na 70. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Berlinale, Berlin (2020).

 

Wybrane wystawy indywidualne:

2024

Didn’t I amuse you brilliantly?, Galerie Steinek, Vienna, AT

ERASING A GLANCE. I BEAR MY WOUNDS OPEN, Kunsthaus Erfurt, DE

2023

Die Austreibung aus dem Paradies, Galerie Gisela Clement, Bonn, DE

Body Gestures and Bodily Signs. Photography, Galerie Pankow, Berlin, DE

The Expulsion from Paradise, Galerie Gisela Clement, Bonn, DE

2022

Symbole des Ungesagten, 1RWW Project Space, LOOCK Galerie, Berlin, DE

2021

Pochodzę z kraju, którego już nie ma, Galeria Monopol, Warsaw, PL

Verführung, LOOCK Galerie, Berlin

2019

Conscious Inability. The Gabriele Stötzer Archive, GfZK, Leipzig, DE

2017

Das Brennen der Worte im Mund,  KTR Galerie, Leipzig, DE

2013

Schwingungskurve Leben, Klassik Stiftung, Weimar, DE

1993

Form in Form, Erfurt, DE

1988

Wörtherstraße, Berlin, DE

1984

Kürschnergasse, Erfurt, DE

 

Wybrane wystawy grupowe:

2024

Pauli Prize, Kunsthalle Bremen, DE

Mother, Galerie Gisela Clement, Bonn, DE

Outrageously Rebellious, Kunstmuseum Magdeburg, Magdeburg, DE

Prologue to the 10th f/stop — Festival for Photography Leipzig, D21 Kunstraum, Leipzig, DE

Soft Power, DAS MINSK Kunsthaus in Potsdam, DE

Made in Germany? Art and Identity in a Global Nation, Harvard Art Museums/Busch-Reisinger Museum, Cambridge, US

Multiple Realities: Experimental Art in the Eastern Bloc, 1960s–1980s, Phoenix Art Museum, USA; Vancouver Art Gallery, CA

2023

Multiple Realities: Experimental Art in the Eastern Bloc, 1960s–1980s, Walker Art Center, Minneapolis, Minnesota, US

The Sixties Experiment, Harvard Art Museums/Busch-Reisinger Museum, Cambridge, US

2022

herzwärts wild. Umbrüche 1982–97 Künstlerinnen aus der DDR, Brandenburgisches Landesmuseum für moderne Kunst, Cottbus, DE

Restless Bodies. East German Photography 1980–1989, National Gallery of Art, Vilnius, LT

Zerbrechlich! Ton, Scheibe, Bild: Künstlerkeramik, Brandenburgisches Landesmuseum für moderne Kunst, Cottbus, DE

Anti-Social Art: Experimental Practices in Late East Germany, Tweed Museum, Minnesota, US

2021

Stich für Stich. Faden um Faden. Textile Bild/Räume, BLMK, Cottbus, DE

Maximal radikal. Textile Objekte, Filme und Performances aus Ost und West von 1970 bis heute, BLMK, Cottbus, DE

Feministische Avantgarde aus der Sammlung Verbund, Lentos Kunstmuseum Linz, DE

Entgrenzungen – von öffentlichen und privaten Sphären, Kallmann – Museum, Ismaning, DE

2020

Work and continuation (Werk und Fortsetzung), Galerie Eigenheim, Berlin, DE

Poetry & Performance. The Eastern Europe Perspecitve, Contemporary Museum, Wrocław, PL

2019

Bewußtes Unvermögen – Das Archiv Gabriele Stötzer, Galerie für Zeitgenössische Kunst, Leipzig, DE

Artists & Agents. Performance Art and Secret Services, HMKV, Dortmund, DE

From Far Away. Images of the GDR, Museum Villa Stuck, Monachium, DE

Fotograf Festival X. Uneven Ground, Fotograf Gallery, Prague, CZ

Die schaffende Galatea. Frauen sehen Frauen, Kunsthalle Talstraße, Halle, DE

Restless Bodies. East German Photography 1980–1989, Rencontres d’Arles, Arles, FR

Present Tense 2019: Task of Remembrance, Chinese Culture Center Visual Art Center, San Francisco, USA

Poetry & Performance, Motorenhalle Dresden, Dresden, DE

Palast der Republik. 1989/2019. Come Together, Haus der Berliner Festspiele, Berlin, DE

2018

The Medea Insurrection: Radical Women Artists Behind the Iron Curtain, The Wende Museum, Culver City, California, US

The Medea Insurrection: Radical Women Artists Behind the Iron Curtain, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, DE

Anti-Image (Gegenbilder), Gropius Bau, Berlin, DE

Deutschland, Galeria Eigenheim, Weimar, DE

Hinter dem Spiegel (Po drugiej stronie lustra), BWA Zielona Góra, PL (works from collection of BLMK, Cottbus, DE

Poetry & Performance, Verein Shedhalle, Zurich, CH

100 Ways of Thinking, Kunsthalle, Zurich, CH

Curators Choice, Galerie Springer, Berlin, DE

Traumwelten, Kunsthalle Thalstraße, Halle, DE

Feminismus und Klassenbewußtsein, Sprechsaal, Berlin, DE

Underground Improvisation, Akademie der Künste, Berlin, DE

Left performance history, nGbK, Berlin, DE

Gerissene Fäden, BLMK —Brandenburgisches Landesmuseum für moderne Kunst, Cottbus, DE

2017

Das Brennen der Worte im Mund, Galerie Kunstraum KTR, Leipzig, DE

Zwischen Ausstieg und Aktion. Die Erfurter Subkultur der 1960er, 1970er und 1980er Jahre, Kunsthalle Erfurt, DE

The Present Order, Galerie für Zeitgenössische Kunst, Leipzig, DE

 A Sort of Sound — Klang in der Bildenden Kunst, Galerie Eigenheim, Weimar, DE

Handlungsanweisungen in der Kunst, Galerie Eigenheim, Weimar, DE

2016

Gegenstimmen. Kunst in der DDR 1976–1989, Gropius Bau, Berlin, DE

2015

Das Glücksprinzip, Galerie Eigenheim, Weimar, DE

2014

Re:bellion Re:ligion Re:form — Künstler agieren im Umbruch, The Kunstsammlungen Zwickau, Max Pechstein Museum, Zwickau, DE

So nah… weit fern. Bilder aus der Hafterfahrung, Gedenk und Bildungsstätte Andreasstraße, Erfurt, DE

2013

Schwingungskurve Leben, Schiller-Museum, Weimar, DE

Zwischen Ausstieg und Aktion. Die Erfurter Subkultur der 1960er, 1970er und 1980er Jahre, Kunsthalle, Erfurt, DE

Re.act.feminism, Akademie der Künste, Berlin, DE

2012

Abschied von Ikarus. Bildwelten in der DDR – neu gesehen, Neues Museum, Weimar, DE

Re.act.feminism, Fundació Antoni Tàpies, Barcelona, ES; Tallinna Kunstihoone, Tallinn, EE; Museet for Samtidskunst, Roskilde, DK; Galerija Miroslav Kraljević, Zagreb, HR; Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk, PL

2011

Trashing Performance, Tate Modern, London, UK

Entdeckt! Rebellische Künstlerinnen in der DDR Kunsthalle Mannheim, Mannheim, DE

2010

PUZZLE: Die Sammlungsausstellung 2010, GfZK, Leipzig, DE

2009

Subversive Praktiken. Kunst unter Bedingungen politischer Repression. 60er–80er / Südamerika / Europa, Württembergischer Kunstverein, Stuttgart, DE

Gender Check, mumok — Museum moderner Kunst Stiftung Ludwig Wien, Vienna, AU

Ohne Uns! Kunst und alternative Kultur in Dresden — vor und nach ´89, Motorenhalle, Dresden, DE

2008

Feind ist, wer anders denkt, Staatssicherheit, Hamburg, DE

Re.act.feminism, Akademie der Künste, Berlin, DE

2006

Literarische Gegenwelten, Literaturhaus, Berlin, DE

In Zügelloser Sprache, Berlin-Brandenburg Academy of Sciences, Berlin, DE

Gefährliche Machwerke, Thüringer Landtag, Erfurt, DE

2005

ostPunk! – too much future, Künstlerhaus Bethanien, Berlin, DE

Engel, Andreaskirche, Erfurt, DE

2004

Engel, Winkelcentrum NOVA, Utrecht, NL

2003

Lieber zu viel als zu wenig. Kunst, Musik, Aktionen zwischen Hedonismus und Nihilismus (1976–1985), nGbK, Berlin, DE

Göttinnen, Nieler Schule, Kranenburg, DE

2001

Todesmaske von Engeln getragen, Kunsthaus, Erfurt, DE

2000

Eros & Chaos, Galeria Alex 18, Düsseldorf, DE

Apokalyptische Visionen, Stadtbibliothek, Zeitz, DE

1999

Innensichten: Kunst in Thüringen, Gera Art Collection (Kunstammlung Gera), Gera, DE

Art is ego, Das Labyrinth, Erfurt, DE

1998

Politeia. Deutsche Geschichte nach 1945 aus Frauensicht, Bonn Women’s Museum (Frauenmuseum), Bonn, DE

Boheme und Diktatur in der DDR, Historisches Museum, Berlin, DE

Deutschlandbilder: Kunst aus einem geteilten Land, Gropius Bau, Berlin, DE

1997

12. Kunstmesse, Frauenmuseum, Bonn, DE

1996

Unikum unikat, Kunsthaus, Erfurt, DE

1995

Keramish Atelier, Utrecht, NL

1992

Kunsthaus, Erfurt, DE

1991

Atlantis — Irgendeine Vergangenheit, Galerie Stuttgart, Stuttgart, DE

Atlantis, Ballhaus im Nordpark, Düsseldorf, DE

Treibholz, Rathaus, Mainz, DE

1990

Jojo Klubhaus, Berlin, DE

Jugendklub Apotheke, Chemnitz, DE

Literaturclub, Berlin, DE

La Vilette, Paris, FR

1989

Galerie Nord, Leipzig, DE

1988

St. Augustine’s Monastery, Erfurt, DE

1984

Künstler Fotografieren, Fotografierte Künstler, Galerie Mitte, Dresden, DE