Zbigniew Warpechowski
Zbigniew Warpechowski urodził się w 1938 roku. Performer, malarz, poeta, autor licznych publikacji o teorii performance i sztuce współczesnej. W latach 1956–1962 studiował architekturę na Politechnice Krakowskiej, a w latach 1964–1965 przez rok był studentem na Wydziale Form Przemysłowych w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Mieszka i pracuje w Sandomierzu.
Od 1967 roku Warpechowski uprawia sztukę performance, co czyni go prekursorem tego nurtu, nie tylko w Polsce, ale i na arenie międzynarodowej. Do tej pory jest autorem blisko 300 wystąpień w wielu krajach Europy, Azji i Ameryki Północnej. W 1985 roku został członkiem Grupy Krakowskiej, a od 1986 roku należy do legendarnej Black Market – międzynarodowej grupy zrzeszającej pionierów sztuki performance. Wykonał scenografię do ośmiu filmów fabularnych, w tym czterech w reżyserii Grzegorza Królikiewicza. W 1997 roku otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za 30-letnią działalność w dziedzinie performance, a w 2009 Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Warpechowski rozpoczął karierę artystyczną od malarstwa figuratywnego. Po przerwaniu studiów na krakowskiej ASP pochłonęło go pisanie wierszy i to właśnie poezja stała się bodźcem prowadzącym tego artystę na drogę performance. „Na początku to, co robiłem nazywałem akcjami” – mówi artysta. – „Termin performance po raz pierwszy usłyszałem w 1975 roku w Marsylii.
Pierwszymi akcjami/performance Warpechowskiego był Kwadrans poetycki (wraz z Tomaszem Stańko) w krakowskim klubie SAiW, i wykonany wkrótce potem Kwadrans poetycki z towarzyszeniem adapteru i fortepianu (1967).
W 1971 roku Warpechowski wykonał w Biurze Poezji Andrzeja Partuma pierwszy z serii performance z rybą pt: Woda, w kolejnym z 1973 roku pt: Dialog z rybą przemawiał do trzymanej w rękach, wyjętej z wody ryby. To samo zwierzę pojawia się też w jednym z ikonicznych dla Warpechowskiego performance pt: Dialog ze śmiercią (1976).
Ważnym performance w karierze Warpechowskiego był Champion of Golgotha (1978), do którego to tematu wracał jeszcze niejednokrotnie aż do 1994 roku. Poruszał w nim kwestię idolatrii (bałwochwalstwa), tworząc figurę Chrystusa jako współczesnego idola sportowego.
W dorobku Warpechowskiego jest też sporo performance, w których artysta, w imię autentyzmu ekspresji, męczył swoje ciało, kaleczył się i biczował, jak np. Porozumienie z 1981 roku, w którym artysta odnosił się do aktualnej sytuacji politycznej w Polsce. W 1984 roku podczas performance pt: Marsz w Stuttgarcie podpalił sobie włosy zwilżone wcześniej benzyną.
Od pewnego czasu Warpechowski, który sam nazywa siebie „konserwatystą awangardowym”, wykonuje performance o charakterze bardzo krytycznym wobec współczesnej kultury konsumpcyjnej, dominacji mediów, postmodernizmu i liberalizmu obyczajowego, jak np: Róg pamięci (1997), czy Wariant nadrzędny (2004).
W 1974 roku na Zjeździe Marzycieli w Elblągu Warpechowski ogłosił swój pierwszy manifest teoretyczny Artysta jest, w którym podkreślił znaczenie „działania indywidualnego artysty i na własną odpowiedzialność” w procesie powstawania awangardowego dzieła sztuki.
Od tego czasu opublikował wiele tekstów i książek między innymi Podręcznik (1990), Zasobnik (1998), Podnośnik (2001), Statecznik (2004), Podręcznik bis (2006) oraz ostatnio wydany Konserwatyzm Awangardowy (2014), w których opisuje swoje przemyślenia na temat kultury współczesnej, filozofii, wiary i osobistych doświadczeń.
Zbigniew Warpechowski jest też autorem rzeźb i obiektów np: seria Tatuaży (1983–1987), Autorytet (2010) czy Słowo (2009).
Ostatnio coraz częściej skłania się też ku malarstwu w jego niemal klasycznej formie, zarówno pod względem techniki, jak i poruszanych tematów, np: Kain i Abel (2007) czy wciąż realizowana seria Główki (lub Trupki).
Prace artysty znajdują się między innymi w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowego w Warszawie i Wrocławiu, Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum w Koszalinie.